Mr. Alejandro Schultz has been relieved of pain after 8 months of herniated disc herniation and shared this experience with you
Continue reading
Διεθνές Συνέδριο Δήμου Καλαμαριάς 6-9 Oκτωβρίου 2022
Ολοκληρώθηκαν με μεγάλη επιτυχία οι εργασίες του 4ήμερου Διεθνούς Συνεδρίου που πραγματοποίησε το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Καλαμαριάς σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας – Θράκης), το Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου και την έδρα Ποντιακών σπουδών του ΑΠΘ, στο πλαίσιο των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Στις 15 θεματικές ενότητες παρουσιάστηκαν 82 εργασίες, ενώ πραγματοποιήθηκαν τέσσερις κεντρικές ομιλίες και τρία στρογγυλά τραπέζια από ξένους και έλληνες επιστήμονες. Προηγήθηκε η παρουσίαση τριών παραδοσιακών τραγουδιών με ούτι, γκάιντα και λύρα.
Το συνέδριο φώτισε άγνωστες πτυχές εκείνης της τραγωδίας. Παρουσιάστηκαν νέες μαρτυρίες και νέα στοιχεία για τις διαδρομές διαφυγής, μέσα από τον τοπικό και ξένο τύπο της εποχής. Η εγκατάσταση των προσφύγων σε διάφορες περιοχές της χώρας, σχέσεις γηγενών και προσφύγων, ένστολοι και αιχμάλωτοι, γυναίκες και παιδιά προσφύγων, πολιτική συμπεριφορά και συλλογική οργάνωση, οι πρόσφυγες στην τέχνη και λογοτεχνία, ήταν μερικές ακόμη θεματικές ενότητες. «Η άλλη πλευρά των μουσουλμάνων ανταλλάξιμων της Νίγδης», υπήρξε το ιδιαίτερο θέμα παρουσίασης τούρκων ερευνητών. Η ανταλλαγή πληθυσμών κατά το διεθνές δίκαιο, οι προσφυγικές μετακινήσεις και εκτοπισμοί στον 20ο αιώνα και οι μελέτες του προσφυγικού ζητήματος από την πλευρά των κοινωνικών επιστημών, αποτέλεσαν τα ειδικά θέματα συζήτησης των τριών στρογγυλών τραπεζιών.
Ο Δήμαρχος Καλαμαριάς Γ. Δαρδαμανέλης χαιρέτισε και κήρυξε την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου. Χαιρετισμό απεύθυναν επίσης ο Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας – Θράκης Σ. Καλαφάτης, ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Κ. Μακεδονίας Θ. Μητράκας, ο πρόξενος της Κύπρου Κ. Πολυκάρπου και εκ μέρους του σεβασμιότατου Μητροπολίτου Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς ο πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης Διονύσιος. Ο Πρόεδρος του ΙΑΠΕ Α. Τσιραμπίδης, παρουσίασε τους επισήμους και αναφέρθηκε σύντομα στους στόχους του συνεδρίου. «Δεν πρέπει να αφήσουμε το πέρασμα του χρόνου να σβήσει αυτές τις μνήμες. Το συνέδριο αυτό θα αποτελέσει ένα μνημόσυνο των εξοντωθέντων με οποιοδήποτε τρόπο προγόνων μας. Δεν τους ξεχνούμε, θα τους τιμούμε και θυμόμαστε διαρκώς», δήλωσε.
Στο πλαίσιο αυτού εγκαινιάστηκε η έκθεση φωτογραφίας στο Ρεμέτζο «Αναμνήσεις Μικρασίας» η οποία ετοιμάστηκε από το Μουσείο Φωτογραφίας «Χ. Καλεμκερής». Ο Πρόεδρός του Π. Καλεμκερής και η ιστορικός του Κ. Βαλτοπούλου ξενάγησαν συνοπτικά τους συνέδρους. Η έκθεση θα μείνει ανοικτή μέχρι τέλους Οκτωβρίου. Επίσης, έγινε ενημερωτική ξενάγηση από την ιστορικό του ΙΑΠΕ Ε. Ιωαννίδου στον χώρο του Απολυμαντηρίου (σημερινή πλαζ Αρετσούς).
Τις εργασίες του συνεδρίου παρακολούθησαν διαδικτυακά περισσότεροι από 4.000 στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το ΙΑΠΕ θα εκδώσει τα πρακτικά του συνεδρίου μέσα στον επόμενο χρόνο.
Ανανίας Τσιραμπίδης
Πρόεδρος ΙΑΠΕ
Ομότιμος Καθηγητής ΑΠΘ
Ο Δήμος Καλαμαριάς και το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού (ΙΑΠΕ), σε συνεργασία με τον Αθλητικό Πολιτιστικό Σύλλογο (ΑΠΣ) Ναυάρχου Βότση πραγματοποίησαν στις 21 Οκτωβρίου 2021 τα αποκαλυπτήρια μνημείου προς τιμήν του Ναυάρχου Νικολάου Βότση, στον συνώνυμο συνοικισμό της Καλαμαριάς.
Στη δοξολογία χοροστάτησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κκ. Ιουστίνος, μαζί με τον Πανοσιολογιότατο αρχιμανδρίτη του Ι.Ν. Αγίου Παντελεήμονα κ. Βαρθολομαίο. Ακολούθησαν χαιρετισμοί του Σεβασμιότατου, του Δημάρχου Καλαμαριάς Ι. Δαρδαμανέλη, του Υφυπουργού Μακεδονίας-Θράκης Σ. Καλαφάτη, της Αντιπεριφερειάρχου Θεσσαλονίκης Β. Πατουλίδου, του Διοικητή της ΝΔΒΕ πλοιάρχου Π. Κανούτου, της γραμματέως του ΑΠΣ Ναυάρχου Βότση Μ. Παπαδοπούλου και του γλύπτη του έργου Σ. Μυρωνίδη.
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης κκ. Ιουστίνος τόνισε την αξία του σημείου που επελέγη να γίνει το μνημείο, καθώς βρίσκεται μπροστά από το 4ο & 5ο Λύκειο Καλαμαριάς, κι έτσι βλέποντάς το η νέα γενιά θα μπορεί να παίρνει δύναμη, να οραματίζεται και να δημιουργεί εποποιίες, όπως δημιούργησαν οι πρόγονοί μας.
“Σήμερα σμίγει η ιστορικότητα και η παράδοση της Καλαμαριάς με την τέχνη. Δίνουμε ένα τοπόσημο, ένα σημείο αναφοράς, εδώ στο Βότση, στην Ανατολική Θεσσαλονίκη, στην Καλαμαριά μας, που όλοι θα επισκεπτόμαστε και θα τιμούμε τους προγόνους μας και τους αγώνες που έκαναν για να είμαστε σήμερα εμείς ελεύθεροι”, δήλωσε ο Δήμαρχος Καλαμαριάς, Γιάννης Δαρδαμανέλης.
“Σήμερα αποδίδουμε τιμές στον Ναύαρχο Βότση, σε έναν ήρωα που με το παράδειγμα του υπαγορεύει μια σταθερή στάση της Ελλάδος. Αν ο Ναύαρχος Βότσης ζούσε σήμερα, πάλι με τον ίδιο τρόπο θα περνούσε το ίδιο μήνυμα: Ότι έχουμε σταθερές κόκκινες γραμμές απέναντι σε προκλήσεις και δεν κάνουμε βήμα πίσω. Αυτό έχουμε αποφασίσει ως ελληνική κυβέρνηση και θα το τηρήσουμε μέχρι τέλους”, τόνισε ο υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας και Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης.
“Αυτός ο τόπος που γεννά ήρωες, πρέπει και να τους τιμά. Και τους τιμά με τον καλύτερο τρόπο”, είπε η Αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου.
Φανερά συγκινημένος ο Διοικητής της Ναυτικής Διοίκησης Β.Ε., Πλοίαρχος Παρίσης Κανούτος, κατά τον χαιρετισμό του τόνισε: “Σας διαβεβαιώνω ότι και σήμερα, το ίδιο πνεύμα διακατέχει τους κυβερνήτες και τα πληρώματα των πλοίων μας, που διαπλέουν το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, διασφαλίζοντας την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της πατρίδας μας”.
Από την πλευρά της η Γραμματέας του ΑΠΣ Ναυάρχου Βότση, Μαλάμω Παπαδοπούλου, δεν έκρυψε τη χαρά και τη συγκίνησή της, καθώς, όπως είπε, “ήταν επιθυμία όλων να υπάρχει ένα σημείο αναφοράς για τον Ναύαρχο Βότση, τον οποίο ο Σύλλογος τιμά εδώ και 90 χρόνια προσφέροντας κοινωνικό έργο, μέσα από τον αθλητισμό και τον πολιτισμό”.
Ο δημιουργός του μνημείου, Σταύρος Μυρωνίδης, πολύ εύστοχα επισήμανε ότι “επιλέχθηκε κάτι διαφορετικό από μια ακόμη προτομή, που τα παιδιά θα την προσπερνούσαν. Ίσως οι μαθητές των σχολείων της περιοχής να έρθουν και να καταθέσουν τα δικά τους χάρτινα καραβάκια στο μνημείο γράφοντας επάνω τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη τους προς τον Ναύαρχο Βότση και όλους τους ήρωες που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας μας!”
Ιστορική αναφορά για το κατόρθωμα του Βότση της 18ης Οκτωβρίου 1912 έκανε ο Πρόεδρος του ΙΑΠΕ και Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ, Α. Τσιραμπίδης.
Στη συνέχεια έγιναν τα αποκαλυπτήρια των τριών μαρμάρινων τμημάτων του μνημείου από τον Δήμαρχο Καλαμαριάς και τον Πρόεδρο του ΙΑΠΕ. Ακολούθησε η κατάθεση στεφάνων, η τήρηση ενός λεπτού σιγής και η ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τριμελές τμήμα της φιλαρμονικής ορχήστρας του Δήμου με επικεφαλής τον διευθυντή της Ι. Κούκα.
Επίσης, παραβρέθηκαν εκ μέρους της Ελληνικής Λύσης ο πολιτευτής Γ. Κομνηνός, οι Βουλευτές Σ. Σιμόπουλος, Ι. Αμανατίδης και Κ. Αδάμου, ο Ταξίαρχος Γ. Θεοχαρίδης, ο Πύραρχος Χ. Παπαδόπουλος και ο Υπαστυνόμος Α΄ Λ. Δημητριάδης, εκπροσωπώντας αντίστοιχα το Γ΄ΣΣ, την Πυροσβεστική και το Αστυνομικό Τμήμα Καλαμαριάς. Από τον Δήμο Καλαμαριάς παραβρέθηκαν η Γενική Γραμματέας Ε. Φύκα, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δ. Κυρατζής, οι Αντιδήμαρχοι Παιδείας – Αθλητισμού Α. Γιαννακός, Τεχνικών Υπηρεσιών Ν. Παντελίδου, Πολιτικής Προστασίας Δ. Μουρατίδης και Καθαριότητας – Ανακύκλωσης Σ. Ματσαρίδης, οι επικεφαλής Δημοτικών Παρατάξεων Θ. Μπακογλίδης και Α. Τεμεκενίδης, καθώς και πολλοί Δημοτικοί Σύμβουλοι. Επίσης, παραβρέθηκαν ο Πρόεδρος του ΑΠΣ Ναυάρχου Βότση Α. Τσολάκος, ο Πρόεδρος του Μουσείου Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» Π. Καλεμκερής και ο Πρόεδρος της Ευξείνου Λέσχης Θεσ-νίκης Γ. Λυσαρίδης. Τέλος, παραβρέθηκαν σημαιοφόροι των σχολείων του Συνοικισμού, καθώς και αθλητές και χορευτές ντυμένοι με παραδοσιακές φορεσιές του ΑΠΣ Ναυάρχου Βότση. Ιδιαίτερα τιμητική ήταν η παρουσία του Ομότιμου Καθηγητή του ΑΠΘ Π. Κωφού, εγγονού του Λιτοχωρινού πλοηγού του τορπιλοβόλου 11 Μ. Κουφού, καθώς και του 94χρονου Καλαμαριώτη Α. Μαλτσίδη, συγγραφέα του βιβλίου «Ο Νικόλαος Βότσης και ο τορπιλισμός του Φετχί Μπουλέντ» που εκδόθηκε το 2012.
Συντονισμός και παρουσίαση: Γ. Μαυρουδής και Μ. Καζαντζίδου, ιστορικοί του ΙΑΠΕ.
Τεχνική υποστήριξη: Π. Γαβριηλίδης, χειριστής οπτικοακουστικών μέσων του Δήμου.
Φωτογράφηση: Φώτο Βότση, Γ. Καραγκιοζίδου.
Αστυνομικοί του Τμήματος Καλαμαριάς, καθώς και στελέχη της Πολιτικής Προστασίας Καλαμαριάς φρόντισαν για την ομαλή διεξαγωγή της εκδήλωσης.
Το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμαριάς θα καθιερώσει την 18η Οκτωβρίου κάθε έτους, ως ημέρα εορτασμού αυτού του κατορθώματος, από μαθητές των σχολείων και κατοίκους του Συνοικισμού.
Το μνημείο βρίσκεται στη διαμορφωμένη πλατεία στη συμβολή των οδών Μ. Αλεξάνδρου – Ανατ. Θράκης και Ιωνίας, μπροστά στο 4ο και 5ο Λύκειο Βότση. Ήταν ένα όνειρο δεκαετιών πολλών επώνυμων και ανώνυμων κατοίκων του συνοικισμού και στο εξής θα αποτελεί το τοπόσημό του. Από τον γραμμωτό κώδικα QR (Quick Response) που είναι επικολλημένος στην πρόσοψη του μνημείου, οποιοσδήποτε επισκέπτης μπορεί να αντλήσει λεπτομερή περιγραφή του κατορθώματος, αλλά και της ιστορίας του Συνοικισμού, σαρώνοντάς τον με το κινητό του τηλέφωνο.
Έτος κατασκευής μνημείου: 2021
Υλικό κατασκευής: Μάρμαρο
Καλλιτέχνης: Σταύρος Μυρωνίδης
Το κατόρθωμα του Υποπλοιάρχου Νικολάου Βότση
Ανανία Τσιραμπίδη, Ομότιμου Καθηγητή ΑΠΘ
Προέδρου Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς
Κυρίες και Κύριοι, αγαπητοί Συνοικιώτες,
Είναι μεγάλη η συγκίνηση όλων μας, γιατί αυτή τη στιγμή την περιμέναμε χρόνια. Αξίζει να πούμε πολύ σύντομα δυο λόγια γι’ αυτόν τον ήρωα του οποίου το όνομα φέρει ο συνοικισμός μας.
Ο Νικόλαος Βότσης γεννήθηκε στην Ύδρα το 1877. Ήταν γιος του Ιωάννη Βότση και της Μαρίας Κουντουριώτη και δισέγγονος του Υδραίου καραβοκύρη Γεωργίου Κουντουριώτη.
Η υπεροχή του Ελληνικού Στόλου φαίνεται από τις πρώτες επιχειρήσεις όπως είναι εκείνη του τορπιλοβόλου 11 που ανεβάζει το ηθικό του Στόλου στα ύψη. Πρόκειται για το κατόρθωμα του υποπλοιάρχου Νικολάου Βότση.
Τη διάταξη των Ελληνικών δυνάμεων ξηράς κατά την πορεία τους προς τη Θεσσαλονίκη, καλύπτει το Ελληνικό Ναυτικό με τα τορπιλοβόλα 11 και 15, με κυβερνήτες τον υποπλοίαρχο Ν. Βότση και τον πλωτάρχη Κ. Μαλικόπουλο, αντίστοιχα, καθώς και το οπλιταγωγό «ΣΦΑΚΤΗΡΙΑ», τα οποία πλέουν ανοικτά των ακτών της Πιερίας, προστατεύοντας την εκφόρτωση τροφίμων για τον προελαύνοντα Ελληνικό Στρατό. Ταυτόχρονα, αποκλείουν κάθε προσπάθεια του Τουρκικού Στόλου να προσεγγίσει τη Μακεδονική παραλία για να εφοδιάσει τον Τουρκικό Στρατό. Ο Βότσης γνωρίζει ένα σχέδιο του Υπουργείου που προβλέπει την καταστροφή των δύο τουρκικών θωρηκτών «Φετχί Μπουλέντ» και «Μουίν Τζαφέρ», το 1ο ελλιμενισμένο στην Θεσσαλονίκη και το 2ο στο λιμάνι της Σμύρνης. Έτσι, συλλαμβάνει την ιδέα να βυθίσει το πρώτο.
Ευρισκόμενος στη Σκιάθο, υποβάλλει αίτημα στο Υπουργείο Ναυτικών, ζητώντας την άδεια να πραγματοποιήσει την επιδρομή αυτή. Το Υπουργείο εγκρίνει το εγχείρημα. Την 1η Οκτωβρίου 1912 φτάνει στη Μακεδονική παραλία, και θέτει σε εφαρμογή το απλό αλλά τολμηρό σχέδιό του: είσοδος στον Θερμαϊκό Κόλπο από τα αβαθή των εκβολών του Αξιού.
Στην πραγματοποίηση του σχεδίου τον βοηθούν δύο Λιτοχωρινοί: ο Μιχαήλ Κουφός, κυβερνήτης μικρού ιστιοφόρου που κάνει συχνά το ταξίδι Σκάλα Λιτοχώρου – Θεσσαλονίκη και ο φίλος του Νικόλαος Βλαχόπουλος, επίσης ναυτικός που γνωρίζουν πολύ καλά το υδάτινο δρομολόγιο.
Ο Βότσης γύρω στις 9 το βράδυ μπαίνει στον Θερμαϊκό. Μετά από ένα δίωρο αναμονής προχωρεί απαρατήρητος προς στις εκβολές του Αξιού και συνεχίζει ολοταχώς προς τον στόχο του. Στις 11:20 το βράδυ της 18ης Οκτ. 1912 βλέπει καθαρά το Τουρκικό θωρηκτό. Μπροστά στον Λευκό Πύργο είναι αγκυροβολημένα ξένα πολεμικά και μερικά επιβατηγά και φορτηγά πλοία. Ο Βότσης έχει τώρα το «Φετχί Μπουλέντ» στα 150 m, η αγωνία κορυφώνεται, όλα πρέπει να γίνουν με ταχύτητα και ακρίβεια. Δίνει αμέσως το παράγγελμα της εκτόξευσης της δεξιάς πρωραίας τορπίλης και αμέσως μετά της αριστερής. Τα κτυπήματα είναι εύστοχα και σφοδρά στη δεξιά πλευρά του θωρηκτού, προκαλώντας μεγάλο πάταγο και ανοίγοντας ρήγμα σ’ αυτό, οπότε άρχισε να βυθίζεται γρήγορα. Στη συνέχεια, το τορπιλοβόλο αναπτύσσει ταχύτητα και απομακρύνεται από το ίδιο δρομολόγιο των αβαθών.
Το «Φετχί Μπουλέντ» βυθίζεται και παίρνει μαζί του στα κρύα νερά του Θερμαϊκού τον ιμάμη του πλοίου και έξι ναύτες, οι οποίοι εκείνη την ώρα κοιμούνται. Το υπόλοιπο πλήρωμα πέφτει στη θάλασσα για να σωθεί ή επιβιβάζεται στις σωστικές λέμβους. Είναι μια νύκτα σκοτεινή και παγερή.
Στις 4 τα ξημερώματα της 19ης Οκτωβρίου το Τ-11 φτάνει στη Βρωμερή Κατερίνης και ο ηρωικός κυβερνήτης του, υποπλοίαρχος Βότσης, τηλεγραφεί την αναφορά του στην Αθήνα. Το πρωί συνεχίζει την κύρια αποστολή του που ήταν η υποστήριξη του προελαύνοντα Ελληνικού Στρατού.
Το κατόρθωμα του Βότση προκαλεί φρενίτιδα ενθουσιασμού στην κοινή γνώμη. Μια βδομάδα αργότερα στη γιορτή του πολιούχου Αγίου Δημητρίου η Θεσσαλονίκη, μετά από σχεδόν 500 χρόνια σκλαβιάς, δέχεται με άκρατο ενθουσιασμό και ζητωκραυγές τον απελευθερωτή στρατό μας. Η πόλη στολίζεται με τη γαλανόλευκη.
Ο Βότσης αποστρατεύεται με το βαθμό του Υποναυάρχου το 1922 και πεθαίνει τον Σεπτέμβριο του 1931, σε ηλικία 54 ετών.
Η Θεσσαλονίκη τον τίμησε στήνοντας την προτομή του δίπλα στον Λευκό Πύργο και δίνοντας το όνομά του το 1934 στον Συνοικισμό μας. Σήμερα τον τιμά και ο Δήμος Καλαμαριάς εγκαινιάζοντας αυτό το μνημείο προς τιμήν του.
Μάρμαρα της Μακεδονικής γης απαρτίζουν τα τρία τμήματα του μνημείου. Το εργαστήριο γλυπτικής του Σταύρου Μυρωνίδη, με έδρα τον Άγιο Αντώνιο, τα σμίλευσε σ’ αυτή τη μορφή και τα τοποθέτησε πάνω σ’ αυτό το βάθρο. Τον ευχαριστούμε θερμά.
Ευχαριστούμε τους εργατοτεχνίτες και λοιπούς υπαλλήλους του Δήμου για την εκτέλεση με ζήλο όλων των επιμέρους εργασιών.
Ευχαριστούμε την προηγούμενη δημοτική αρχή και τον τότε Δήμαρχο Θεοδόση Μπακογλίδη για την έναρξη των εργασιών, αλλά και τη σημερινή με τον Δήμαρχο Γιάννη Δαρδαμανέλη για την ολοκλήρωση του έργου. Έτσι, ένα όνειρο δεκαετιών επώνυμων και ανώνυμων κατοίκων του Συνοικισμού πραγματοποιείται σήμερα. Ο Δήμος μας αποφάσισε αυτή η μέρα να γιορτάζεται κάθε χρόνο από τα σχολεία του Συνοικισμού, ως ημέρα μνήμης του κατορθώματος του Ναυάρχου Βότση.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον Ομότιμο Καθηγητή του ΑΠΘ Προκόπη Κωφό, εγγονό του Λιτοχωρινού πλοηγού Μιχάλη Κουφού και τον 94χρονο Καλαμαριώτη Αργύρη Μαλτσίδη για το βιβλίο που συνέγραψε σχετικά με το κατόρθωμα του Βότση, οι οποίοι τιμούν με την παρουσία τους τη σημερινή εκδήλωση.
Σαρώνοντας με το κινητό σας τηλέφωνο τον γραμμωτό κώδικα του μνημείου μπορείτε να πληροφορηθείτε αναλυτικά τόσο για το κατόρθωμα του Βότση όσο και για την ιστορία του Συνοικισμού.
Με τα σημερινά αποκαλυπτήρια του μνημείου, όλοι οι κάτοικοι του Συνοικισμού αποτίουμε φόρο τιμής με βαθιά ευγνωμοσύνη στον Ναύαρχο Βότση, γιατί:
Σας ευχαριστούμε όλους για την παρουσία σας.
Συλλογικό Έργο
Ελένη Ιωαννίδου – Μαρία Καζαντζίδου
Εκδοτικός Οίκος Κ&Μ Σταμούλη
978-960-656-024-8
2021
390
Διαθέσιμο από τον Εκδότη
Η έκδοση αυτή περιλαμβάνει τα πρακτικά του 2ου Επιστημονικού Συνεδρίου που διοργάνωσε το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού, στις 30 Σεπτεμβρίου – 2 Οκτωβρίου 2016.
Σκοπός του συλλογικού έργου είναι να αναδείξει πολύπλευρα και διεπιστημονικά την ιστορική πορεία της ελληνορθόδοξης κοινότητας της Κωνσταντινούπολης, η οποία εξαιρέθηκε από τη Συνθήκη Ανταλλαγής Πληθυσμών του 1923. Συμμετέχουν με τα κείμενά τους 26 καταξιωμένοι, καθώς και νεότεροι μελετητές (ιστορικοί, πολιτικοί επιστήμονες, νομικοί, παιδαγωγοί, εκπαιδευτικοί, φιλόλογοι, λογοτέχνες, δημοσιογράφοι) και με τις μαρτυρίες των βιωμάτων τους έξι Κωνσταντινουπολίτες, ενώ το κείμενο της εισαγωγής ανήκει στον πρόεδρο της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωνσταντινουπολιτών (ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ.).
Το βιβλίο περιλαμβάνει τις θεματικές ενότητες:
1. Μετά την ανταλλαγή: συνέχειες, τομές και ασυνέχειες
2. Η ιστορία μέσα από τα πρόσωπα
3. Η εκπαίδευση στην ελληνική μειονότητα
4. Υπό διωγμόν: περιοριστικά μέτρα, Σεπτεμβριανά, απελάσεις
5. Εγκατάσταση και ενσωμάτωση. Μια νέα πατρίδα;
6. Η μνήμη και η ανάπλασή της.
Mr. Alejandro Schultz has been relieved of pain after 8 months of herniated disc herniation and shared this experience with you
Continue reading
Την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2020, το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού (ΙΑΠΕ) του Δήμου Καλαμαριάς και η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης (ΙΚΘ) πραγματοποίησαν τα αποκαλυπτήρια της Στήλης Μνήμης του Εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ, στη συμβολή των οδών Εθνικής Αντιστάσεως και Αριστείδου στον συνοικισμό Βότση. Επίσης, στην πρόσοψη του κλειστού γυμναστηρίου της ΓΓ Αθλητισμού στην οδό Αριστείδου, έγιναν τα αποκαλυπτήρια ενημερωτικής πινακίδας στην ίδια θέση με τη Συναγωγή εκείνης της εποχής. Να σημειωθεί πως σ’ αυτήν φιλοξενήθηκε για 45 χρόνια (1933-1978) ο ΑΠ Σύλλογος Ναυάρχου Βότση.
Ακολούθησε εκδήλωση στο δημοτικό θέατρο «Ναύαρχος Βότσης» του 4ου και 5ου Λυκείου Καλαμαριάς (Μ. Αλεξάνδρου & Ανατ. Θράκης 9), η οποία περιλάμβανε χαιρετισμούς του Δημάρχου Καλαμαριάς κ. Ιωάννη Δαρδαμανέλη, του Προέδρου του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης κ. Δαυίδ Σαλτιέλ και του Προέδρου του Α.Π.Σ Ναυάρχου Βότση κ. Αθανασίου Τσολάκου. Ακολούθησαν οι ομιλίες των κ. Ανανία Τσιραμπίδη, Ομότιμου Καθηγητή ΑΠΘ και Προέδρου του ΙΑΠΕ και κ. Λέοντος Ναρ, Δρ. Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΑΠΘ και συγγραφέα, εκπροσώπου της ΙΚΘ Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με συναυλία σεφαραδίτικων τραγουδιών από τη χορωδία της ΙΚΘ.
Η εκδήλωση πλαισιωνόταν από έκθεση φωτογραφίας.
Ιστορικά στοιχεία
Ο εβραϊκός συνοικισμός Κάμπελ ιδρύθηκε το 1927, στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης, με σκοπό να στεγάσει Εβραίους πυροπαθείς της πυρκαγιάς του 1917. Σ’ αυτόν εγκαταστάθηκαν περίπου 210 άπορες οικογένειες (788 άτομα) και διέθετε καταστήματα, σχολείο, φαρμακείο και συναγωγή στεγασμένη σε πλίθινο θάλαμο με τσιμεντένια κυρτή στέγη.
Τη νύχτα της 29ης Ιουνίου 1931, μέλη της εθνικιστικής (αντισημιτικής και αντικομουνιστικής) οργάνωσης «Εθνική ΄Ενωσις “Η Ελλάς”» επέδραμαν και πυρπόλησαν τον συνοικισμό, δολοφονώντας τους Λεωνίδα Παπά και Λεόν Βιδάλ και τραυματίζοντας πολλούς άλλους. Την επομένη της καταστροφής, που αποτέλεσε την κορύφωση των μεσοπολεμικών προστριβών μεταξύ γηγενών- προσφύγων, Χριστιανών-Εβραίων, οι για δεύτερη φορά πυροπαθείς Εβραίοι στεγάστηκαν προσωρινά αλλού, ενώ η περιοχή πέρασε στην κυριότητα του δημοσίου. Στον νέο πλέον συνοικισμό «Ναυάρχου Βότση» εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες, ενώ μεταπολεμικά στη θέση των ξύλινων ή πλίθινων θαλάμων ανεγέρθηκαν πολυκατοικίες, σηματοδοτώντας την τελευταία φάση ανοικοδόμησης στην περιοχή.
Το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού του Δήμου Καλαμαριάς σε συνεργασία με το τμήμα Πολιτισμού του Δήμου και υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητρόπολης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς πραγματοποίησε εκδήλωση μνήμης και τιμής για τα 100 χρόνια της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου στις 2 Δεκεμβρίου 2019 στο Δημοτικό Θέατρο Μελίνα Μερκούρη. Κατά την εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε:
α. Παρουσίαση του βιβλίου «Μάρτυρες …..100 χρόνια μετά» του δημοσιογράφου Νίκου Ασλανίδη.
β. Προβολή του ντοκιμαντέρ «Η Μπάντα» του ίδιου δημοσιογράφου το οποίο απέσπασε δύο βραβεία στο 21ο διεθνές φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τον Μάρτιο του 2019.
γ. Απόδοση τιμής στον πολυγραφότατο και διάσημο και εκτός Ελλάδος Ομότιμο Καθηγητή Ιστορίας του Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας και μέλος του ΔΣ του ΙΑΠΕ Κωνσταντίνο Φωτιάδη.
Το βιβλίο «Μάρτυρες … 100 χρόνια μετά» περιέχει μαρτυρίες προσφύγων της πρώτης γενιάς οι περισσότερες των οποίων αναφέρονται στις πορείες του «λευκού θανάτου» και τα τάγματα εργασίας. Το βιβλίο περιλαμβάνει συνεντεύξεις από επιζήσαντες της Γενοκτονίας. Αυτές οι συνεντεύξεις πάρθηκαν κατά τα 40 χρόνια της δημοσιογραφικής πορείας του κ. Ασλανίδη από πρόσφυγες πρώτης γενιάς. Άλλες δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά, άλλες ακούστηκαν σε ραδιοφωνικούς σταθμούς και άλλες προβλήθηκαν στην τηλεόραση. Το βιβλίο προλόγισε ο Ομότιμος Καθηγητής του ΠΔΜ κ. Κων-νος Φωτιάδης.
Το ντοκιμαντέρ «Η Μπάντα» αναφέρεται στην αληθινή ιστορία της Γενοκτονίας και αφορά τις μαζικές δολοφονίες των Ελλήνων του Πόντου από τον σφαγέα Τοπάλ Οσμάν. Βασίζεται στο βιβλίο που έγραψε ο Γιάννης Παπαδόπουλος ο οποίος γεννήθηκε το 1898 στην Κερασούντα και πέθανε το 1985 στην Καβάλα. Ήταν μουσικός, μέλος της φιλαρμονικής ορχήστρας της Κερασούντας η οποία απαρτιζόταν από 13 Έλληνες και 3 Τούρκους. Αυτή η ορχήστρα “επιστρατεύτηκε” βίαια από τον Τοπάλ Οσμάν για να ακολουθεί τις περιοδείες του και τα μέλη της να παίζουν τουρκικά εμβατήρια την ώρα που οι τσέτες έσφαζαν, βίαζαν και λήστευαν τους Έλληνες. Στο τέλος, ο αιμοσταγής Τοπάλ Οσμάν έδωσε εντολή και σφαγιάστηκαν όλα τα μέλη της ορχήστρας. Ο μόνος που επέζησε, ως εκ θαύματος, ήταν ο Γιάννης Παπαδόπουλος. Κατάφερε να έρθει στην Ελλάδα και να εγκατασταθεί με την οικογένειά του στην Καβάλα. Όμως δεν ξανάπαιξε μουσική.
Το ντοκιμαντέρ δημιουργήθηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και αφιερώνεται στη μνήμη των 353.000 θυμάτων.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΟΜΟΤΙΜΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΩΝ-ΝΟΥ ΦΩΤΙΑΔΗ
Ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης γεννήθηκε στο Άνω Ζερβοχώρι της Νάουσας το 1948 από γονείς πρόσφυγες. Το 1966 τελείωσε το Ιδιωτικό Γυμνάσιο του Ι. Καγκελίδη στο χωριό Αγγελοχώρι. Το ακαδημαϊκό έτος 1966-67 πέρασε με υποτροφία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Στο Πανεπιστήμιο του Tübingen σπούδασε επί δέκα συνολικά εξάμηνα Ιστορία (Αρχαία Ελληνική, Νεότερη Ευρωπαϊκή και Βαλκανική), επί οκτώ συνεχόμενα εξάμηνα Εμπειρική και σύγχρονη Λαογραφία, δίπλα στον διακεκριμένο Καθηγητή και ιδρυτή του τμήματος Bausinger και για ένα εξάμηνο Πολιτικές Επιστήμες. Τον Δεκέμβριο του 1989 εκλέχτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ λέκτορας Ιστορίας του Ελληνισμού της Ανατολής από τον 15ο αιώνα και εξής. Το 1993 εκλέχτηκε Αναπλ. Καθηγητής Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής Σχολής της Φλώρινας και το 1997 εκλέχτηκε Καθηγητής Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού.
Σήμερα είναι Ομότιμος Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας. Υπήρξε Κοσμήτορας της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας, της οργανωτικής Επιτροπής του Α΄ Παγκοσμίου Συμβουλίου του Απόδημου Ελληνισμού, του Κέντρου Ποντιακών Μελετών, της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, της Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου Μελέτης και Ανάπτυξης του Ελληνικού Πολιτισμού της Μαύρης Θάλασσας και της Επιστημονικής Επιτροπής του προγράμματος «Ιάσων» του ΑΠΘ για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Έχει συγγράψει μεγάλο αριθμό άρθρων και βιβλίων για τον ποντιακό και μικρασιατικό ελληνισμό, διοργανώνοντας παράλληλα εκθέσεις και εκδηλώσεις για τα ζητήματα αυτά σε ολόκληρη την Ελλάδα και σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Κορυφαίο έργο του ήταν η 14τομη «Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου», έκδοση της Βουλής των Ελλήνων, προϊόν της πολύχρονης έρευνάς του σε πλήθος αρχείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Του έχουν απονεμηθεί 12 τιμητικές διακρίσεις. Είναι για πολλά χρόνια μέλος του ΔΣ του ΙΑΠΕ και πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του.
Η ξυλογραφία “Μάνα με παιδί” είναι του χαράκτη Τάσσου Αλεβίζου και χρησιμοποιήθηκε ως αφίσα με την ευγενική άδεια της
Εταιρείας Εικαστικών Τεχνών Α. ΤΑΣΣΟΣ
Η Καλαμαριά τίμησε τα χωριά της Μακεδονίας που έσωσαν τα παιδιά της στην γερμανική Κατοχή, σε μία συγκινητική εκδήλωση, την Κυριακή 31 Μαρτίου και ώρα 6.00 μμ. στο Δημοτικό Θέατρο Μελίνα Μερκούρη (Μεταμορφώσεως και Αργυρουπόλεως γωνία).
Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο δύσκολος χειμώνας του 1941-42 έθεσε επιτακτικά το ζήτημα της επιβίωσης στην Θεσσαλονίκη, την Καλαμαριά, την Αθήνα, περισσότερο για τα μικρά ορφανά και τα παιδιά των άπορων οικογενειών. Στην Καλαμαριά και τη Θεσσαλονίκη ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, σε συνεργασία με το ποντιακό σωματείο “Εύξεινος Λέσχη” και προσωπικότητες που ασχολούνταν με τα κοινά (π.χ. στην Καλαμαριά ο Μιχάλης Μεταλλείδης και η Σοφία Ασλανίδου), απέστειλε περίπου 1000 παιδιά σε χωριά της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Από τον Μάρτιο του 1942 ξεκίνησαν οι αποστολές παιδιών, με λεωφορεία, φορτηγά και τραίνα με τη συνοδεία της προϊσταμένης εθελοντριών του Ερυθρού Σταυρού, Ελίζας Κυδωνάκη, και άλλων εθελοντών. Τα παιδιά ήταν προσφυγικής καταγωγής, από 5 έως 15 χρονών.
Σε αρκετά χωριά, οι κάτοικοι δεν δίστασαν ούτε στιγμή να ανταποκριθούν στην έκκληση για τη σωτηρία των παιδιών. Αγόρια και κορίτσια φιλοξενήθηκαν, τράφηκαν και ανατράφηκαν, για ένα ή περισσότερα χρόνια, κυρίως από προσφυγικές αγροτικές οικογένειες. Χάρη στην αυταπάρνηση και την αλληλεγγύη αυτών των ανθρώπων, εκατοντάδες παιδιά σώθηκαν από την πείνα και τις ασθένειες που έφερε η σκληρή γερμανική Κατοχή.
Ο Δήμος Καλαμαριάς, το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού και η Έδρα Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ διοργάνωσαν αυτή την τιμητική εκδήλωση κατά την οποία, ως έκφραση ευγνωμοσύνης για την αλληλεγγύη και τη σωτηρία των παιδιών, τιμήθηκαν τα χωριά και οι οικογένειες που τα φιλοξένησαν, καθώς και οι φορείς και οι πρωτεργάτες της δράσης αυτής.
Η εκδήλωση αποτέλεσε την πρώτη δημοσιοποίηση των πορισμάτων ερευνητικού προγράμματος του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού και της Έδρας Ποντιακών Σπουδών, μετά από επισκέψεις στα χωριά και συλλογή αρχειακών τεκμηρίων και προφορικών μαρτυριών από τους ηλικιωμένους κατοίκους των χωριών και από άτομα που ως παιδιά τότε είχαν βιώσει την εμπειρία της φιλοξενίας αυτής.
Από Ανανία Τσιραμπίδη, Ομότιμο Καθηγητή ΑΠΘ, Μέλος του Δ.Σ. του ΙΑΠΕ
1915-1918:
Οι σύμμαχοί μας αγγλογάλλοι δημιούργησαν και λειτούργησαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις (αεροδρόμια, στρατόπεδα, αποθήκες, νοσοκομεία) από την παραλία του Καραμπουρνακίου μέχρι τον Φοίνικα και τη Σχολή Πολέμου και ανατολικά μέχρι τα όρια της μετέπειτα περιφερειακής τάφρου, για τις ανάγκες του Μετώπου της Θεσσαλονίκης κατά των Κεντρικών δυνάμεων. Επίσης, κατασκεύασαν σιδηροδρομική γραμμή για μεταφορά πολεμοφοδίων από το λιμάνι Θεσ-νίκης μέχρι την περιοχή της Σχολής Πολέμου. Διέσχιζε την ανατολική Θεσ-νίκη περνώντας περίπου παράλληλα της Παπαναστασίου, από τη Χαριλάου και τις παρυφές του Βότση και του Φοίνικα.
1916:
Σε έκταση περίπου 100 στρεμμάτων οι Άγγλοι δημιούργησαν ένα καταυλισμό που χρησίμευε ως μηχανοστάσιο και έμπεδο για τους στρατιώτες του Ινδικού Τάγματος. Αυτός ο καταυλισμός βρισκόταν μεταξύ των σημερινών οδών Μ. Αλεξάνδρου – Ανατ. Θράκης – Έκτορος – Περικλέους – Κεραμοπούλου.
1917-18:
Οι Άγγλοι δημιούργησαν το συμμαχικό νεκροταφείο (σήμερα πίσω από το στρατόπεδο Νταλίπη). Αυτή την περίοδο έφεραν το πρώτο νερό με σωλήνες από τον Χορτιάτη για τις ανάγκες του νεκροταφείου και των λοιπών εγκαταστάσεών τους. Επίσης, πραγματοποίησαν πολλές γεωτρήσεις για να βρουν νερό το οποίο εντόπισαν περίπου στη συμβολή των οδών Καλαντίδου και Λασάνη. Με σωλήνες το μετέφεραν σε μεγάλη δεξαμενή πίσω από το σημερινό 14ο Δημ. Σχολείο (Λασάνη-Καισαρείας).
1920:
Από τον Μάιο αυτού του χρόνου πρόσφυγες από τον Καύκασο και μετά τον Σεπτέμβριο του 1922 (Μικρασιατική Καταστροφή) πρόσφυγες από τον Πόντο, την Καππαδοκία, την υπόλοιπη Μικρά Ασία και άλλες περιοχές της Τουρκίας έφτασαν με πλοία στην Καλαμαριά, όπου αρκετοί από αυτούς (κυρίως αστικής προέλευσης) εγκαταστάθηκαν μόνιμα. Η Επιτροπή Περίθαλψης Προσφύγων προσωρινά τους φιλοξένησε στους συμμαχικούς θαλάμους (τολ).
1923:
Δίπλα από το συμμαχικό νεκροταφείο δημιουργήθηκε το δημοτικό (τότε κοινοτικό) νεκροταφείο Καλαμαριάς.
Όλη η έκταση του συνοικισμού Βότση, καθώς και όλη η Καλαμαριά, ήταν χωράφια των Πυλαιωτών (Καπουτζηδιανών) και ενός Τούρκου τσιφλικά, του Χαμδή Μπέη. Η περιοχή ονομαζόταν «βουβαλόστρατα», επειδή ήταν πέρασμα βουβαλιών των κτηνοτρόφων. Εκτός των κτηνοτροφικών προϊόντων, η καλλιέργεια της μπάμιας και η αμπελοκαλλιέργεια ήταν οι κύριες ασχολίες των κατοίκων της Πυλαίας μέχρι και τη δεκαετία του ’60.
Ειδικότερα, η περιοχή ανατολικά της Εθν. Αντιστάσεως (επί τουρκοκρατίας Γιαλκάρ, μετά Βασ. Όλγας, μετά Γράμμου-Βίτσι) ονομαζόταν στην τουρκική Γενί Τσαβούς, δηλαδή «Νέος Λοχίας».
1925:
Οι Άγγλοι πούλησαν τον καταυλισμό με όλες τις εγκαταστάσεις στον αγγλοεβραίο επιχειρηματία Κάμπελ. Τότε άρχισε η εγκατάσταση των πρώτων προσφύγων περιφερειακά του καταυλισμού, όπου κατοίκησαν σε πρόχειρα οικήματα. Ο συνοικισμός πλέον γίνεται γνωστός ως «Κάμπελ».
1927:
Η Ισραηλιτική κοινότητα Θεσ-νίκης αγοράζει τις εγκαταστάσεις από τον Κάμπελ, καθώς και 35 γειτονικές ιδιοκτησίες με απαλλοτρίωση. Ιδρύεται νέος συνοικισμός αποκατάστασης πυροπαθών Εβραίων. Μεταφορά και εγκατάσταση 210 άπορων εβραϊκών οικογενειών σε θαλάμους στο ανατολικό τμήμα του στρατιωτικού καταυλισμού. Παρέμειναν εδώ μέχρι το 1931.
1929:
Κατασκευάζεται εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (διασταύρωση οδών Πόντου και Αιγαίου) για την Καλαμαριά. Από το 1946 έως το 1957 η παροχή ρεύματος συνεχίστηκε από την «Εταιρεία Ηλεκτροφωτισμού Περιχώρων Θεσσαλονίκης Πετυχάκη και Σία». Μετά εξαγοράστηκε από τη ΔΕΗ.
1931 Ιουνίου 30:
Πυρπόληση εβραϊκού οικισμού Κάμπελ από μέλη της Εθνικιστικής Οργάνωσης «Εθνική Ένωσις Ελλάς». Καταστροφή συναγωγής, σχολείου, φαρμακείου και 6 μεγάλων θαλάμων. Δύο νεκροί, ο χριστιανός φούρναρης Λεωνίδας Παππάς και ο Εβραίος Λεών Βιδάλ. Τον Αύγουστο οι Εβραίοι εγκαταλείπουν οριστικά τον συνοικισμό Κάμπελ.
1932:
Αυτός μετονομάζεται σε συνοικισμό «Στυλιανού Γονατά», που εκείνη την περίοδο ήταν Υπουργός Γενικός Διοικητής Μακεδονίας (16 Δεκεμβρίου 1929 – 4 Νοεμβρίου 1932). Όμως ο ίδιος αρνήθηκε αυτή την τιμή. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους ο καταυλισμός εξαγοράζεται από το Ελληνικό Δημόσιο (οριστικό συμβόλαιο το 1969).
1930 αρχές δεκαετίας:
Άρχισε να λειτουργεί ο Αστυνομικός Σταθμός Ασυρμάτου ως παράρτημα του Α΄ ΑΤ. Μέχρι το 1941 στεγαζόταν σε τμήμα του 2ου συμμαχικού θαλάμου (περίπου στη συμβολή Λασάνη και Χατζηπαναγιωτίδη), στη συνέχεια μέχρι το 1953 σε μονοκατοικία αμέσως μετά τον Κρικέλα. Την περίοδο 1953-73 σε διώροφη βίλα πριν τη συμβολή Βασ. Όλγας και Αιγαίου. Το 1973 καταργήθηκε.
1933:
Στέγαση για 45 χρόνια του Εξωραϊστικού Συλλόγου «Ναύαρχος Βότσης» στην εγκαταλειμμένη συναγωγή. Συντήρηση κτιρίου με εθελοντική εργασία μελών και αθλητών. Οριστικό παραχωρητήριο το 1969 από Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Κατεδάφιση ετοιμόρροπου κτίσματος το 1980, εξαιτίας του σεισμού του Ιουνίου του 1978. Ανέγερση κλειστού διώροφου γυμναστηρίου της ΓΓΑ στο ίδιο σημείο το 1987.
1934:
Δίνεται στο συνοικισμό το όνομα «Βότσης» προς τιμή του ένδοξου Ναυάρχου Νικολάου Βότση που κατάφερε να βυθίσει το τουρκικό θωρηκτό Φετίχ Μπουλέντ στο λιμάνι της Θεσ/νίκης (18.10.1912) κατά τον αγώνα απελευθέρωσης της Μακεδονίας.
Το ίδιο έτος ηλεκτροδοτείται ο κεντρικός δρόμος Βασ. Όλγας (Εθν. Αντιστάσεως σήμερα) του συνοικισμού και ορισμένες κατοικίες του.
1935:
Κατασκευή 16 τετρακατοικιών και 18 διπλοκατοικιών από την Πρόνοια για στέγαση προσφύγων εκατέρωθεν των οδών Εθν. Αντιστάσεως, Λασάνη, Αριστείδου, Αριστοτέλους. Το ίδιο έτος ιδρύεται το στρατόπεδο Νταλίπη ως βάση πυροβολικού και μετά τεθωρακισμένων έως σήμερα. Τοποθέτηση κεραίας Ραδιοφωνικού Σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων (σήμερα ΕΡΤ3).
1940:
Ξεκίνησε η αστική συγκοινωνία με ένα όχημα γκαζοζέν και τρεις οδηγούς από Εθν. Αντιστάσεως και Ομήρου έως Ντεπό, όπου ήταν η αφετηρία του τραμ.
Άρχισε να λειτουργεί επί της Βασ. Όλγας το εστιατόριο Περικοκλάδα από τον Κωνσταντινουπολίτη Κρητικό, το οποίο το 1948 μεταφέρθηκε απέναντι (σήμερα Εθν. Αντιστάσεως 32) με τη νέα ονομασία ΚΡΙΚΕΛΑΣ από το παρατσούκλι του. Τα φώτα του Κρικέλα έσβησαν τον Μάρτιο του 2005, ενώ στη θέση του οικοδομήθηκε πολυώροφη οικοδομή.
1.1.1943:
Η Καλαμαριά γίνεται Δήμος με έκταση 6,5 km2 και πληθυσμό 10.500 κατοίκους.
Ο Συνοικισμός Βότση μετά την κατοχή
1950:
Μέχρι αυτόν τον χρόνο υπήρχαν πέντε στάβλοι ζώων στον συνοικισμό.
1953:
Αποφασίζεται από την Πολιτεία σύστημα αυτοστέγασης δηλαδή παραχώρηση οικοπέδου και δανείου από Κτηματική Τράπεζα ανάλογα με τα μέλη κάθε προσφυγικής οικογένειας, οπότε κτίστηκαν 150 μονοκατοικίες ανατολικά της Εθν. Αντιστάσεως, για κατοίκους οι οποίοι διέμεναν μέχρι και το 1958 σε συμμαχικούς θαλάμους.
1955-56:
Διάνοιξη περιφερειακής τάφρου από ΜΟΜΑ ως αντιπλημμυρικό έργο. Έχει 15 km μήκος, 10-17 m πλάτος, 2-25 m βάθος. Ξεκινά από Άνω Τούμπα, περνά από τις παρυφές Βότση και εκβάλλει μετά τη Σχολή Δικαστών στον Φοίνικα.
Μέχρι το 1965 δεν υπήρχε δίκτυο αποχέτευσης λυμάτων, οπότε όλες οι κατοικίες είχαν ατομικό βόθρο. Οι δρόμοι ήταν χωμάτινοι, λάσπες παντού, γι’ αυτό θεωρείται επιτυχής η ονομασία της Καλαμαριάς ως πόλης των «τσαμουριών» δηλαδή των λασπών.
Τα καλοκαιρινά τους μπάνια τα έκαναν στην Αρετσού και Κρήνη, όπου πήγαιναν με τα πόδια ή στην Περαία με το αστικό.
1959-62:
Κατασκευάστηκαν απέναντι από το στρατόπεδο Νταλίπη οι εργατικές κατοικίες Βότση (οικισμός Πρόοδος με 38 διαμερίσματα). Επίσης, τα τρία τριώροφα κτίρια του ΟΗΕ στη Μεγ. Αλεξάνδρου, οι κατοικίες των εργατοϋπαλλήλων και λιμενεργατών (οικισμός Κ. Καραμανλή αρχικά και μετά το 1974 Αγίου Παντελεήμονα) και τέλος οι εργατικές κατοικίες Φοίνικα (1200 διαμερίσματα).
Μέχρι το 1965 περίπου, στη συμβολή Εθν. Αντιστάσεως 139 και Αναπαύσεως, λειτουργούσε γεφυροπλάστιγγα για φορτηγά και κάρα και πληρωνόταν ο φόρος που αναλογούσε. Η γειτονιά ανεπίσημα λεγόταν «Φόρος».
1965:
Κατασκευάζεται η δεξαμενή ΟΥΘ (σήμερα ΕΥΑΘ) δίπλα από το νεκροταφείο. Αρχίζει η σταδιακή σύνδεση των κατοικιών.
1970 αρχές δεκαετίας:
Ηλεκτροφωτισμός Λεωφ. Γράμμου – Βίτσι (Εθν. Αντιστάσεως). Ασφαλτοστρώσεις και χαλικοστρώσεις δρόμων.
1983:
Εγκαίνια ιατρείων ΙΚΑ σε λυόμενο (οδός Καλαντίδου). Ήταν μεγάλη επιτυχία του Αθλητικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ναυάρχου Βότση με πρόεδρο τον Αθανάσιο Αλεξάκη.
1984:
Ιδρύεται το υποθηκοφυλακείο Καλαμαριάς που αρχικά στεγάζεται στη συμβολή Καζάζη-Καλαντίδου και από το 2000 στον Φοίνικα.
1986:
Άρχισε η λειτουργία του Β΄ ΚΑΠΗ Καλαμαριάς στην περιοχή Κηφισιάς, αρχικά στη Σουρή και από το 2008 σε διώροφο δημοτικό κτίριο στην Καππαδοκίας.
1987:
Εντάσσεται στο σχέδιο πόλης το ανατολικότερο τμήμα του συνοικισμού (80 στρέμματα) με συντελεστή δόμησης 0,8 έναντι 2,4 που ίσχυε στον υπόλοιπο συνοικισμό.
1995 Νοέμβριος:
Στα ανατολικά όρια του συνοικισμού (δίπλα από το υπερκατάστημα Media Markt) άρχισε να λειτουργεί ο Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη).
2020:
Ολοκληρώθηκε ο τερματικός σταθμός του Μετρό Θες/νίκης στα ανατολικά όρια του Συνοικισμού με τον Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη (Τέρμα Ερυθρού Σταυρού).
Σε γειτονικές περιοχές του Συνοικισμού λειτούργησαν μονάδες βιοτεχνικές και βιομηχανικές (κεραμοποιείο Αλατίνι, εργοστάσιο Καζάζη, Μακεδονική Εριουργία, υφαντουργία ΕΛΑΥΦ, μεντεσέδες και λουκέτα ΦΟΙΝΙΞ, χριστουγεννιάτικα παιχνίδια Σταματιάδη), καθώς και τα γραφεία των εφημερίδων «Ελληνικός Βορράς» και «Εσπερινή ώρα», όπου πολλοί συνοικιώτες εργάστηκαν. Δυστυχώς σήμερα έχουν κλείσει όλες.
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950, δηλαδή πριν την έναρξη της έντονης ανοικοδόμησης, υπήρχε πολύ περισσότερο πράσινο στον Συνοικισμό Βότση. Υπήρχαν πολλά πεύκα, κυπαρίσσια, ακακίες και άλλα αειθαλή δένδρα, καθώς και θάμνοι και λουλούδια στις αυλές των μονοκατοικιών.
Αφήγηση Ανανία Τσιραμπίδη, Ομότιμου καθηγητή ΑΠΘ, Μέλος του Δ.Σ. του ΙΑΠΕ
Το καλοκαίρι του 1914 η Κυβέρνηση Βενιζέλου υποδέχεται από τον Καύκασο 3.260 Έλληνες πρόσφυγες. Η Επιτροπή Περίθαλψης τους έδειξε μέρη της ελεύθερης Μακεδονίας μας, όπου εγκαταστάθηκαν οι περισσότεροι. Όμως ορισμένοι από αυτούς μετανάστευσαν στην Αμερική, ενώ μερικοί επέστρεψαν στον Καύκασο, όπως συνέβη και με συγγενείς της γιαγιάς μου Άννας Αναστασιάδου από την Ντεμίρ Καπί. Δεν τους άρεσε η πολλή ζέστη. Προτίμησαν το ψυχρό κλίμα του Καυκάσου με θερμοκρασίες μέχρι 20 βαθμούς κάτω από το μηδέν και χιόνια για έξι μήνες κάθε χρόνο ύψους μέχρι τρία μέτρα.
«Τ’ οβόν σον ήλον ψέσκεται» δηλαδή «Το αυγό στον ήλιο ψήνεται», ήταν η χαρακτηριστική φράση αυτών.
Από το απολυμαντήριο και τον καταυλισμό της Καλαμαριάς πέρασαν πολλές χιλιάδες προσφύγων Ελλήνων της Ανατολής. Πρώτα οι Καυκάσιοι, μετά οι άλλοι πόντιοι, οι Σμυρνιοί, οι Κωνσταντινουπολίτες, οι Καππαδόκες κ.ά. Περίπου 22.000 από αυτούς πέθαναν από αρρώστιες, κυρίως την ελονοσία και τον τύφο (χαμνία).
«Τσολ κι έρημον Καράμπουρνου, τριγύλ – τριγύλ ταφία. Ανοίξτε και τερέστ’ ατά, όλα Καρσί παιδία» δηλαδή «Καταραμένο κι έρημο Καράμπουρνου, γύρω-γύρω τάφοι. Ανοίξτε και κοιτάξτε τους όλα παιδιά του Καρς».
Έτσι τραγούδησε η μούσα το θλιβερό θανατικό εκείνης της εποχής στην Καλαμαριά.
Αναχωρούν από το Βατούμ στις 3 Ιουνίου 1920 με το πλοίο ΑΡΓΩ 3550 πρόσφυγες, μεταξύ τους οι περισσότερες οικογένειες του χωριού Κονκ. Μαζί τους είναι πολλές οικογένειες Τσιραμπιδαίων. Αυτοί, εκτός της κτηνοτροφίας, ασχολούνταν εκεί και με την υλοτομία. Στην τουρκική το επίθετό μας σημαίνει «οικογένεια ξυλοκόπων».
Πλέοντας κοντά στα παράλια και μετά από μικρή στάση στην Πόλη φτάνουν στην Καλαμαριά μετά από 6 μέρες. Κατά τη διαδρομή πέθαναν τρία άτομα πάνω στο πλοίο τα οποία έριξαν στη θάλασσα. Τους υποσχέθηκαν πολλά για την Ελλάδα, πήραν όμως λίγα, έλεγε ο παππούς Αλέξης. Οι προερχόμενοι από το Κονκ, παραμονή Χριστουγέννων του 1920 ήρθαν με κάρα στο Δροσάτο Κιλκίς, όπου η Επιτροπή Περίθαλψης τους εγκατέστησε σε κενά σπίτια τούρκων και βουλγάρων.
Αναχωρούν από το Βατούμ στις 27 Αυγούστου 1920 με το πλοίο ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 2150 πρόσφυγες και φτάνουν στην Καλαμαριά στις 3 Σεπτεμβρίου. Μεταξύ αυτών οι υπόλοιπες οικογένειες των Τσιραμπιδαίων από το Κονκ, οι Αναστασιδαίοι από την Ντεμίρ Καπί του Αρδαχάν μαζί τους και η 17χρονη κοπέλα Άννα (η γιαγιά μου), αλλά και άλλες οικογένειες από χωριά του Αρδαχάν. Οι υπόλοιποι Τσιραμπιδαίοι, μαζί και η παντρεμένη πλέον γιαγιά μου Άννα, έμειναν στην Καλαμαριά περίπου επτά μήνες μέχρι το Πάσχα του 1921, οπότε εγκαταστάθηκαν και αυτοί οριστικά στο Δροσάτο Κιλκίς.
«Να δουλεύεις, να τρέχεις, ψωμί να μη χορταίνεις». Ήταν η κατάρα (;) της χήρας μάνας προς την 17χρονη τότε κόρη της Άννα, τη γιαγιά μου, επειδή δεν ήθελε να μπαινοβγαίνει στο νοσοκομείο. Εδώ στην Καλαμαριά πέθανε από τύφο η μητέρα της Συμέλα (~ 52 ετών) και ο αδερφός της Λάζαρος 10 ετών.
Η Άννα παντρεύτηκε στον καταυλισμό της Καλαμαριάς τον Στέλιο Ιωαννίδη που πέθανε κι αυτός από τύφο μετά από λίγους μήνες στο Δροσάτο. Την άνοιξη του 1922 η Άννα παντρεύτηκε τον παππού μου Ανανία, χήρο με δύο αγόρια που πέθαναν κι αυτά μικρά στα χέρια της (2 και 12 χρονών). Μετά από δύο θανάτους δικών της βρεφών ευτύχησε τελικά να δει δύο αγόρια τον Ευθύμη (1927), τον πατέρα μου και τον Παναγιώτη (1929).
Από την άλλη πλευρά ο παππούς μου Δημήτρης Χαλυβόπουλος ήρθε από τη Σερπίσκια της Αργυρούπουλης. Είχε γνώσεις 4ης γυμνασίου από το ομώνυμο φροντιστήριο, ήταν ψάλτης στην εκκλησία της Πλαγιάς Κιλκίς, όπου εγκαταστάθηκε μετά τον γάμο του. Ήταν πολύ εργατικός και νευρικός. Η γυναίκα του Αγγελική Γιαννακίδου ήρθε από το Σεγιουτλί της Τσάλκας που βρίσκεται 80 χιλιόμετρα δυτικά της Τιφλίδας. Ήταν 10 αδέρφια, μεταξύ τους οι Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ και με πατέρα τον Αδάμ, δηλαδή όλη η παλιά Διαθήκη.
«΄Ιντσαν κιες άσον συρ» δηλαδή «Όποιος δεν έχει (πιο σίγουρο φύλλο) πετάει άσο», έλεγε ο παππούς Γιώργος Σερίδης, κάθε φορά που έπαιζε ξερή με τον πατέρα μου Ευθύμη (ανεψιό του) και άλλους θείους.
Η γυναίκα του Άννα ήταν πρώτη ξαδέρφη του παππού μου Ανανία. Αγράμματη αλλά άφταστη στον τανομένο σορβά, στα κιντέατα και στους γιοφκάδες.
Η Αμερικάνικη βοήθεια με το σχέδιο Μάρσαλ (1948-1953) έφτασε και στην Καλαμαριά.
«Ατά τη Ούντρας τα δέματα κοιλίαν κι γομώνε. Ατά λένε οι αμερικανοδεξιοί τον κόσμο να κομπώνε» δηλαδή «Αυτά τα δέματα της Ούντρας δεν γεμίζουν κοιλιά. Αυτά τα λένε οι αμερικανοδεξιοί, για να ξεγελούν τον κόσμο».
Ήταν η χαρακτηριστική απάντηση μερικών ποντίων προσφύγων της Καλαμαριάς τους οποίους μόλυνε ο μπολσεβικικός ιός, κατά τον Καθηγητή Ιστορίας Κώστα Φωτιάδη.
Εργατικότητα, εντιμότητα, σεβασμός και αλληλεγγύη ήταν μερικές από τις αρετές των προσφύγων προγόνων μας. Ρίζωσαν στη νέα πατρίδα δουλεύοντας σκληρά και υπομονετικά. Θυσιάστηκαν για τα παιδιά τους.
Ας είναι αιώνια η μνήμη τους.
Από Ανανία Τσιραμπίδη, Ομότιμο Καθηγητή ΑΠΘ, Μέλος του Δ.Σ. του ΙΑΠΕ
1915-1918:
Οι σύμμαχοί μας αγγλογάλλοι δημιούργησαν και λειτούργησαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις (αεροδρόμια, στρατόπεδα, αποθήκες, νοσοκομεία) από την παραλία του Καραμπουρνακίου μέχρι τον Φοίνικα και τη Σχολή Πολέμου και ανατολικά μέχρι τα όρια της μετέπειτα περιφερειακής τάφρου, για τις ανάγκες του Μετώπου της Θεσσαλονίκης κατά των Κεντρικών δυνάμεων. Επίσης, κατασκεύασαν σιδηροδρομική γραμμή για μεταφορά πολεμοφοδίων από το λιμάνι Θεσ-νίκης μέχρι την περιοχή της Σχολής Πολέμου. Διέσχιζε την ανατολική Θεσ-νίκη περνώντας περίπου παράλληλα της Παπαναστασίου, από τη Χαριλάου και τις παρυφές του Βότση και του Φοίνικα.
1916:
Σε έκταση περίπου 100 στρεμμάτων οι Άγγλοι δημιούργησαν ένα καταυλισμό που χρησίμευε ως μηχανοστάσιο και έμπεδο για τους στρατιώτες του Ινδικού Τάγματος. Αυτός ο καταυλισμός βρισκόταν μεταξύ των σημερινών οδών Μ. Αλεξάνδρου – Ανατ. Θράκης – Έκτορος – Περικλέους – Κεραμοπούλου.
1917-18:
Οι Άγγλοι δημιούργησαν το συμμαχικό νεκροταφείο (σήμερα πίσω από το στρατόπεδο Νταλίπη). Αυτή την περίοδο έφεραν το πρώτο νερό με σωλήνες από τον Χορτιάτη για τις ανάγκες του νεκροταφείου και των λοιπών εγκαταστάσεών τους. Επίσης, πραγματοποίησαν πολλές γεωτρήσεις για να βρουν νερό το οποίο εντόπισαν περίπου στη συμβολή των οδών Καλαντίδου και Λασάνη. Με σωλήνες το μετέφεραν σε μεγάλη δεξαμενή πίσω από το σημερινό 14ο Δημ. Σχολείο (Λασάνη-Καισαρείας).
1920:
Από τον Μάιο αυτού του χρόνου πρόσφυγες από τον Καύκασο και μετά τον Σεπτέμβριο του 1922 (Μικρασιατική Καταστροφή) πρόσφυγες από τον Πόντο, την Καππαδοκία, την υπόλοιπη Μικρά Ασία και άλλες περιοχές της Τουρκίας έφτασαν με πλοία στην Καλαμαριά, όπου αρκετοί από αυτούς (κυρίως αστικής προέλευσης) εγκαταστάθηκαν μόνιμα. Η Επιτροπή Περίθαλψης Προσφύγων προσωρινά τους φιλοξένησε στους συμμαχικούς θαλάμους (τολ).
1923:
Δίπλα από το συμμαχικό νεκροταφείο δημιουργήθηκε το δημοτικό (τότε κοινοτικό) νεκροταφείο Καλαμαριάς.
Όλη η έκταση του συνοικισμού Βότση, καθώς και όλη η Καλαμαριά, ήταν χωράφια των Πυλαιωτών (Καπουτζηδιανών) και ενός Τούρκου τσιφλικά, του Χαμδή Μπέη. Η περιοχή ονομαζόταν «βουβαλόστρατα», επειδή ήταν πέρασμα βουβαλιών των κτηνοτρόφων. Εκτός των κτηνοτροφικών προϊόντων, η καλλιέργεια της μπάμιας και η αμπελοκαλλιέργεια ήταν οι κύριες ασχολίες των κατοίκων της Πυλαίας μέχρι και τη δεκαετία του ’60.
Ειδικότερα, η περιοχή ανατολικά της Εθν. Αντιστάσεως (επί τουρκοκρατίας Γιαλκάρ, μετά Βασ. Όλγας, μετά Γράμμου-Βίτσι) ονομαζόταν στην τουρκική Γενί Τσαβούς, δηλαδή «Νέος Λοχίας».
1925:
Οι Άγγλοι πούλησαν τον καταυλισμό με όλες τις εγκαταστάσεις στον αγγλοεβραίο επιχειρηματία Κάμπελ. Τότε άρχισε η εγκατάσταση των πρώτων προσφύγων περιφερειακά του καταυλισμού, όπου κατοίκησαν σε πρόχειρα οικήματα. Ο συνοικισμός πλέον γίνεται γνωστός ως «Κάμπελ».
1927:
Η Ισραηλιτική κοινότητα Θεσ-νίκης αγοράζει τις εγκαταστάσεις από τον Κάμπελ, καθώς και 35 γειτονικές ιδιοκτησίες με απαλλοτρίωση. Ιδρύεται νέος συνοικισμός αποκατάστασης πυροπαθών Εβραίων. Μεταφορά και εγκατάσταση 210 άπορων εβραϊκών οικογενειών σε θαλάμους στο ανατολικό τμήμα του στρατιωτικού καταυλισμού. Παρέμειναν εδώ μέχρι το 1931.
1929:
Κατασκευάζεται εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (διασταύρωση οδών Πόντου και Αιγαίου) για την Καλαμαριά. Από το 1946 έως το 1957 η παροχή ρεύματος συνεχίστηκε από την «Εταιρεία Ηλεκτροφωτισμού Περιχώρων Θεσσαλονίκης Πετυχάκη και Σία». Μετά εξαγοράστηκε από τη ΔΕΗ.
1931 Ιουνίου 30:
Πυρπόληση εβραϊκού οικισμού Κάμπελ από μέλη της Εθνικιστικής Οργάνωσης «Εθνική Ένωσις Ελλάς». Καταστροφή συναγωγής, σχολείου, φαρμακείου και 6 μεγάλων θαλάμων. Δύο νεκροί, ο χριστιανός φούρναρης Λεωνίδας Παππάς και ο Εβραίος Λεών Βιδάλ. Τον Αύγουστο οι Εβραίοι εγκαταλείπουν οριστικά τον συνοικισμό Κάμπελ.
1932:
Αυτός μετονομάζεται σε συνοικισμό «Στυλιανού Γονατά», που εκείνη την περίοδο ήταν Υπουργός Γενικός Διοικητής Μακεδονίας (16 Δεκεμβρίου 1929 – 4 Νοεμβρίου 1932). Όμως ο ίδιος αρνήθηκε αυτή την τιμή. Τον Αύγουστο του ίδιου έτους ο καταυλισμός εξαγοράζεται από το Ελληνικό Δημόσιο (οριστικό συμβόλαιο το 1969).
1930 αρχές δεκαετίας:
Άρχισε να λειτουργεί ο Αστυνομικός Σταθμός Ασυρμάτου ως παράρτημα του Α΄ ΑΤ. Μέχρι το 1941 στεγαζόταν σε τμήμα του 2ου συμμαχικού θαλάμου (περίπου στη συμβολή Λασάνη και Χατζηπαναγιωτίδη), στη συνέχεια μέχρι το 1953 σε μονοκατοικία αμέσως μετά τον Κρικέλα. Την περίοδο 1953-73 σε διώροφη βίλα πριν τη συμβολή Βασ. Όλγας και Αιγαίου. Το 1973 καταργήθηκε.
1933:
Στέγαση για 45 χρόνια του Εξωραϊστικού Συλλόγου «Ναύαρχος Βότσης» στην εγκαταλειμμένη συναγωγή. Συντήρηση κτιρίου με εθελοντική εργασία μελών και αθλητών. Οριστικό παραχωρητήριο το 1969 από Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Κατεδάφιση ετοιμόρροπου κτίσματος το 1980, εξαιτίας του σεισμού του Ιουνίου του 1978. Ανέγερση κλειστού διώροφου γυμναστηρίου της ΓΓΑ στο ίδιο σημείο το 1987.
1934:
Δίνεται στο συνοικισμό το όνομα «Βότσης» προς τιμή του ένδοξου Ναυάρχου Νικολάου Βότση που κατάφερε να βυθίσει το τουρκικό θωρηκτό Φετίχ Μπουλέντ στο λιμάνι της Θεσ/νίκης (18.10.1912) κατά τον αγώνα απελευθέρωσης της Μακεδονίας.
Το ίδιο έτος ηλεκτροδοτείται ο κεντρικός δρόμος Βασ. Όλγας (Εθν. Αντιστάσεως σήμερα) του συνοικισμού και ορισμένες κατοικίες του.
1935:
Κατασκευή 16 τετρακατοικιών και 18 διπλοκατοικιών από την Πρόνοια για στέγαση προσφύγων εκατέρωθεν των οδών Εθν. Αντιστάσεως, Λασάνη, Αριστείδου, Αριστοτέλους. Το ίδιο έτος ιδρύεται το στρατόπεδο Νταλίπη ως βάση πυροβολικού και μετά τεθωρακισμένων έως σήμερα. Τοποθέτηση κεραίας Ραδιοφωνικού Σταθμού Ενόπλων Δυνάμεων (σήμερα ΕΡΤ3).
1940:
Ξεκίνησε η αστική συγκοινωνία με ένα όχημα γκαζοζέν και τρεις οδηγούς από Εθν. Αντιστάσεως και Ομήρου έως Ντεπό, όπου ήταν η αφετηρία του τραμ.
Άρχισε να λειτουργεί επί της Βασ. Όλγας το εστιατόριο Περικοκλάδα από τον Κωνσταντινουπολίτη Κρητικό, το οποίο το 1948 μεταφέρθηκε απέναντι (σήμερα Εθν. Αντιστάσεως 32) με τη νέα ονομασία ΚΡΙΚΕΛΑΣ από το παρατσούκλι του. Τα φώτα του Κρικέλα έσβησαν τον Μάρτιο του 2005, ενώ στη θέση του οικοδομήθηκε πολυώροφη οικοδομή.
1.1.1943:
Η Καλαμαριά γίνεται Δήμος με έκταση 6,5 km2 και πληθυσμό 10.500 κατοίκους.
Ο Συνοικισμός Βότση μετά την κατοχή
1950:
Μέχρι αυτόν τον χρόνο υπήρχαν πέντε στάβλοι ζώων στον συνοικισμό.
1953:
Αποφασίζεται από την Πολιτεία σύστημα αυτοστέγασης δηλαδή παραχώρηση οικοπέδου και δανείου από Κτηματική Τράπεζα ανάλογα με τα μέλη κάθε προσφυγικής οικογένειας, οπότε κτίστηκαν 150 μονοκατοικίες ανατολικά της Εθν. Αντιστάσεως, για κατοίκους οι οποίοι διέμεναν μέχρι και το 1958 σε συμμαχικούς θαλάμους.
1955-56:
Διάνοιξη περιφερειακής τάφρου από ΜΟΜΑ ως αντιπλημμυρικό έργο. Έχει 15 km μήκος, 10-17 m πλάτος, 2-25 m βάθος. Ξεκινά από Άνω Τούμπα, περνά από τις παρυφές Βότση και εκβάλλει μετά τη Σχολή Δικαστών στον Φοίνικα.
Μέχρι το 1965 δεν υπήρχε δίκτυο αποχέτευσης λυμάτων, οπότε όλες οι κατοικίες είχαν ατομικό βόθρο. Οι δρόμοι ήταν χωμάτινοι, λάσπες παντού, γι’ αυτό θεωρείται επιτυχής η ονομασία της Καλαμαριάς ως πόλης των «τσαμουριών» δηλαδή των λασπών.
Τα καλοκαιρινά τους μπάνια τα έκαναν στην Αρετσού και Κρήνη, όπου πήγαιναν με τα πόδια ή στην Περαία με το αστικό.
1959-62:
Κατασκευάστηκαν απέναντι από το στρατόπεδο Νταλίπη οι εργατικές κατοικίες Βότση (οικισμός Πρόοδος με 38 διαμερίσματα). Επίσης, τα τρία τριώροφα κτίρια του ΟΗΕ στη Μεγ. Αλεξάνδρου, οι κατοικίες των εργατοϋπαλλήλων και λιμενεργατών (οικισμός Κ. Καραμανλή αρχικά και μετά το 1974 Αγίου Παντελεήμονα) και τέλος οι εργατικές κατοικίες Φοίνικα (1200 διαμερίσματα).
Μέχρι το 1965 περίπου, στη συμβολή Εθν. Αντιστάσεως 139 και Αναπαύσεως, λειτουργούσε γεφυροπλάστιγγα για φορτηγά και κάρα και πληρωνόταν ο φόρος που αναλογούσε. Η γειτονιά ανεπίσημα λεγόταν «Φόρος».
1965:
Κατασκευάζεται η δεξαμενή ΟΥΘ (σήμερα ΕΥΑΘ) δίπλα από το νεκροταφείο. Αρχίζει η σταδιακή σύνδεση των κατοικιών.
1970 αρχές δεκαετίας:
Ηλεκτροφωτισμός Λεωφ. Γράμμου – Βίτσι (Εθν. Αντιστάσεως). Ασφαλτοστρώσεις και χαλικοστρώσεις δρόμων.
1983:
Εγκαίνια ιατρείων ΙΚΑ σε λυόμενο (οδός Καλαντίδου). Ήταν μεγάλη επιτυχία του Αθλητικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Ναυάρχου Βότση με πρόεδρο τον Αθανάσιο Αλεξάκη.
1984:
Ιδρύεται το υποθηκοφυλακείο Καλαμαριάς που αρχικά στεγάζεται στη συμβολή Καζάζη-Καλαντίδου και από το 2000 στον Φοίνικα.
1986:
Άρχισε η λειτουργία του Β΄ ΚΑΠΗ Καλαμαριάς στην περιοχή Κηφισιάς, αρχικά στη Σουρή και από το 2008 σε διώροφο δημοτικό κτίριο στην Καππαδοκίας.
1987:
Εντάσσεται στο σχέδιο πόλης το ανατολικότερο τμήμα του συνοικισμού (80 στρέμματα) με συντελεστή δόμησης 0,8 έναντι 2,4 που ίσχυε στον υπόλοιπο συνοικισμό.
1995 Νοέμβριος:
Στα ανατολικά όρια του συνοικισμού (δίπλα από το υπερκατάστημα Media Markt) άρχισε να λειτουργεί ο Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη).
2020:
Ολοκληρώθηκε ο τερματικός σταθμός του Μετρό Θες/νίκης στα ανατολικά όρια του Συνοικισμού με τον Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη (Τέρμα Ερυθρού Σταυρού).
Σε γειτονικές περιοχές του Συνοικισμού λειτούργησαν μονάδες βιοτεχνικές και βιομηχανικές (κεραμοποιείο Αλατίνι, εργοστάσιο Καζάζη, Μακεδονική Εριουργία, υφαντουργία ΕΛΑΥΦ, μεντεσέδες και λουκέτα ΦΟΙΝΙΞ, χριστουγεννιάτικα παιχνίδια Σταματιάδη), καθώς και τα γραφεία των εφημερίδων «Ελληνικός Βορράς» και «Εσπερινή ώρα», όπου πολλοί συνοικιώτες εργάστηκαν. Δυστυχώς σήμερα έχουν κλείσει όλες.
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950, δηλαδή πριν την έναρξη της έντονης ανοικοδόμησης, υπήρχε πολύ περισσότερο πράσινο στον Συνοικισμό Βότση. Υπήρχαν πολλά πεύκα, κυπαρίσσια, ακακίες και άλλα αειθαλή δένδρα, καθώς και θάμνοι και λουλούδια στις αυλές των μονοκατοικιών.
Συλλογικό Έργο
Ανανίας Τσιραμπίδης
Γ.Σ. Ηλιάδης
978-960-88354-2-9
2017
251
15,00 €
Το βιβλίο αποτελεί ένα οδοιπορικό της πορείας του Προσκοπισμού στην Καλαμαριά. Μέσα από το πλούσιο φωτογραφικό υλικό προβάλλονται οι σημαντικότερες στιγμές και τιμώνται οι συντελεστές της 90χρονης αυτής πορείας.
Ενενήντα αδιάλειπτα χρόνια οι αξίες του προσκοπισμού γαλούχησαν τους νέους της Καλαμαριάς μέσα από διάφορες προσκοπικές ομάδες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση με προσωπικότητες πνευματικά, κοινωνικά και ηθικά άρτιες και να ασχολούνται με υγιείς και επωφελείς δραστηριότητες.
