Η ξυλογραφία “Μάνα με παιδί” είναι του χαράκτη Τάσσου Αλεβίζου και χρησιμοποιήθηκε ως αφίσα με την ευγενική άδεια της
Εταιρείας Εικαστικών Τεχνών Α. ΤΑΣΣΟΣ
«Σε σένα που άπλωσες το στοργικό σου χέρι για ν’ αγκαλιάσεις το ξενιτεμένο μου μικρό»
Η Καλαμαριά τίμησε τα χωριά της Μακεδονίας που έσωσαν τα παιδιά της στην γερμανική Κατοχή, σε μία συγκινητική εκδήλωση, την Κυριακή 31 Μαρτίου και ώρα 6.00 μμ. στο Δημοτικό Θέατρο Μελίνα Μερκούρη (Μεταμορφώσεως και Αργυρουπόλεως γωνία).
Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, ο δύσκολος χειμώνας του 1941-42 έθεσε επιτακτικά το ζήτημα της επιβίωσης στην Θεσσαλονίκη, την Καλαμαριά, την Αθήνα, περισσότερο για τα μικρά ορφανά και τα παιδιά των άπορων οικογενειών. Στην Καλαμαριά και τη Θεσσαλονίκη ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, σε συνεργασία με το ποντιακό σωματείο “Εύξεινος Λέσχη” και προσωπικότητες που ασχολούνταν με τα κοινά (π.χ. στην Καλαμαριά ο Μιχάλης Μεταλλείδης και η Σοφία Ασλανίδου), απέστειλε περίπου 1000 παιδιά σε χωριά της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Από τον Μάρτιο του 1942 ξεκίνησαν οι αποστολές παιδιών, με λεωφορεία, φορτηγά και τραίνα με τη συνοδεία της προϊσταμένης εθελοντριών του Ερυθρού Σταυρού, Ελίζας Κυδωνάκη, και άλλων εθελοντών. Τα παιδιά ήταν προσφυγικής καταγωγής, από 5 έως 15 χρονών.
Σε αρκετά χωριά, οι κάτοικοι δεν δίστασαν ούτε στιγμή να ανταποκριθούν στην έκκληση για τη σωτηρία των παιδιών. Αγόρια και κορίτσια φιλοξενήθηκαν, τράφηκαν και ανατράφηκαν, για ένα ή περισσότερα χρόνια, κυρίως από προσφυγικές αγροτικές οικογένειες. Χάρη στην αυταπάρνηση και την αλληλεγγύη αυτών των ανθρώπων, εκατοντάδες παιδιά σώθηκαν από την πείνα και τις ασθένειες που έφερε η σκληρή γερμανική Κατοχή.
Ο Δήμος Καλαμαριάς, το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού και η Έδρα Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ διοργάνωσαν αυτή την τιμητική εκδήλωση κατά την οποία, ως έκφραση ευγνωμοσύνης για την αλληλεγγύη και τη σωτηρία των παιδιών, τιμήθηκαν τα χωριά και οι οικογένειες που τα φιλοξένησαν, καθώς και οι φορείς και οι πρωτεργάτες της δράσης αυτής.
Η εκδήλωση αποτέλεσε την πρώτη δημοσιοποίηση των πορισμάτων ερευνητικού προγράμματος του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού και της Έδρας Ποντιακών Σπουδών, μετά από επισκέψεις στα χωριά και συλλογή αρχειακών τεκμηρίων και προφορικών μαρτυριών από τους ηλικιωμένους κατοίκους των χωριών και από άτομα που ως παιδιά τότε είχαν βιώσει την εμπειρία της φιλοξενίας αυτής.
