Η συμπλήρωση της εκατονταετηρίδας από τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922-2022) προσφέρει την ανεπανάληπτη ευκαιρία του εθνικού αναστοχασμού γύρω από τη μεγαλύτερη καταστροφή που υπέστη ο ελληνισμός. 

Καθώς το όραμα της Μεγάλης Ελλάδας είχε συνθλιβεί και θαφτεί οριστικά στα χαλάσματα της Σμύρνης, η προσφυγοποίηση σχεδόν ενάμιση εκατομμυρίου ανθρώπων από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη δημιούργησε μία κολοσσιαία ανθρωπιστική συμφορά που επισφραγίστηκε από την υποχρεωτικότητα της Ανταλλαγής των Πληθυσμών με τη Συνθήκη της Λοζάνης, σβήνοντας έτσι οριστικά κάθε ελπίδα επιστροφής στα πατρογονικά εδάφη. 

Μέσα όμως από τον ξεριζωμό, τον πόνο για τις χιλιάδες απώλειες, τον ανυπόφορο νόστο των χαμένων πατρίδων, την επώδυνη υποδοχή, αποδοχή και αποκατάσταση των προσφύγων στη μητροπολιτική Ελλάδα, γεννήθηκε ένα νέο όραμα και μαζί του η βεβαιότητα ότι οι δημιουργικές και αναζωογονητικές δυνάμεις του ελληνισμού δεν είχαν χαθεί. 

Σταδιακά, η Ελλάδα των γηγενών και των προσφύγων μετέτρεψε την ήττα σε δημιουργία και την απώλεια σε άσβεστη μνήμη.